Rysy skurczowe na ścianach to głównie te widoczne na tynku. Powstają na skutek wykonania robót niezgodnie ze sztuką budowlaną mianowicie złym doborem składników w zaprawie tynkarskiej, nakładaniem zbyt grubych warstw bez stosowania siatek przeciwskurczowych lub prowadzeniem robót w zbyt wysokich/niskich temperaturach. Rysy te nie są groźne, lecz psują estetykę i prowadzą ostatecznie do odpadnięcia tynku od ściany. Trwałość i wygląd tynku niestety głównie zależy od jakości wykonania.

Jeśli jest już źle to  w jaki sposób to naprawić?

Na początek jedna uwaga – pogrubiając warstwę lub zamalowując narazimy się na podobny efekt w niedalekiej przyszłości. Najlepiej byłoby usunąć porysowany fragment i wykonać go na nowo, przestrzegając reżimu technologicznego i stosując siatkę przeciwkurczową (są ogólnodostępne pod taką nazwą). Ewentualnie można  spróbować naprawić taką warstwę zaprawą cementową niskoskurczową np. M-38 (drobnoziarnistą) lub na bazie cementu modyfikowanego polimerami tzw. PCC(również charakteryzuje się niskim skurczem). Mogą one zastąpić zaprawę tynkarską oraz są od niej dużo trwalsze. Są to zaprawy powszechnie stosowane w budownictwie inżynieryjnym, specjalistycznym i kubaturowym do napraw powierzchni betonowych mocno wyeksponowanych, a także obciążonych dynamicznie. Przystosowane są także do nakładania w większych grubościach. Po nałożeniu takiej zaprawy na odkryty fragment trzeba dobrać kolor i ją pomalować. W przypadku zapraw niskoskurczowych nie jest konieczne stosowanie siatek przeciwskurczowych. Takie roboty możemy śmiało wykonać ręcznie sami, nie potrzeba ekipy tynkarskiej, wystarczy packa do gładzenia powierzchni

Należy zwrócić szczególną uwagę na rysy o dużej rozwartości ułożone w regularny sposób (ukośne lub pionowe) w charakterystycznych miejscach tj. w rejonie nadproży, stropu, a także pod oknami i tuż nad gruntem – jeśli tynk jest nakładany bezpośrednio na mur to będą one na nim widoczne. Takie rysy mogą być spowodowane złą pracą konstrukcji nośnej, przekroczeniem nośności elementów konstrukcyjnych czyli Stanu Granicznego Nośności  tzw. SGN lub Stanu Granicznego Użytkowalności tzw. SGU -określającego wartości dopuszczalnych rozwartości rys. O tego typu rysach pojawi się niebawem osobny artykuł, ponieważ te rysy nie mają nic wspólnego z tynkiem i nie naprawia się ich zaprawami niskoskurczowymi.

Rysy skurczowe zwykle mają niewielką rozwartość, często są to rysy włoskowate lub mikrorysy. Bez wątpienia najczęściej naszą uwagę przykuwają na tynku. Rzeczywiście są na nim dobrze widoczne i od razu ich nie lubimy. Należy jednak wiedzieć, że takie rysy powstają także na elementach betonowych wykonywanych na mokro – ławy fundamentowe, ściany fundamentowe, strop, nadproża, wieńce. Przyczyną ich powstawania na elementach betonowych może być zły stosunek wody do cementu w mieszance betonowej. Zbyt dużo cementu w stosunku do wody przyśpieszy hydratację (czas wiązania) i zwiększy ciepło wydzielane przez beton. Beton będzie szybciej odparowywał wodę. Brak odpowiedniej pielęgnacji, czyli utrzymywania w stanie wilgotnym doprowadzi do powstania naprężeń skurczowych, a następnie do uszkodzenia powierzchniowej struktury betonu. Dlatego właśnie tak istotna jest pielęgnacja. Rysy skurczowe na elementach betonowych mają dopuszczalną rozwartość określoną normą budowlaną – 0,2 mm. Jeśli się nie powiększają i nie są wilgotne można takie rysy pozostawić. W mojej opinii powinno się szczególną uwagę zwracać na ławy i ściany fundamentowe, ponieważ elementy te pracują w gruncie czyli w mniej korzystnych warunkach.  Rysy o przekroczonej rozwartości będą obniżać szybciej trwałość tych elementów i mogą doprowadzić do korozji betonu. Naprawy fundamentów są kosztowniejsze niż innych dostępnych elementów. Warto jest odczekać jakiś czas przed wykonaniem zasypek ścian fundamentowych, aby się upewnić że rysy się nie powiększają. Jeśli przyjdzie nam wykonać naprawę takich rys to można to wykonać w dosć prosty sposób – przyklejając na gorąco paski papy termozgrzewalnej na „primerze” (podkładzie) bitumicznym. Taki sposób jest zalecany w przypadku rys o rozwartości poniżej 0,5 mm. Rysy większe powinno się naprawiać iniekcjami ciśnieniowymi żywicy, lecz jest to już robota specjalistyczna i sami jej nie wykonamy.